In Patroon van Marco Kunst staat het leven van de 16-jarige Mylo op zijn kop sinds hij bij een stom ongeluk met een oude kogel en een hamer zijn maatje Mees heeft gedood. Mylo en Mees waren beste vrienden sinds hun geboorte, want ze wonen praktisch naast elkaar en hun moeders zijn vriendinnen. Mylo is de verteller van dit boek. In korte hoofdstukken in de ik-vorm ontleedt hij zijn vriendschap met Mees, filosofeert hij over het noodlot en beschrijft die rampzalige gebeurtenis die zijn leven in een seconde totaal heeft veranderd.
Mylo praat met ‘de begripvolle baardbobo Bastiaan’, een therapeut die hem moet helpen deze gebeurtenis te verwerken. Maar als Mylo aan het woord ‘verwerken’ denkt, ziet hij een filmpje voor zich van een cavia die een slablaadje naar binnen werkt. Het is nog te vroeg. En het leven van Mylo was al niet eenvoudig. Toen hij nog een baby was is zijn vader er vandoor gegaan naar Amerika. Zijn moeder praat daar niet over en Mylo stelt geen vragen. Het enige dat nog aan zijn vader herinnert is de olievlek van zijn motor op de tuintegels.
Op foto’s zul je mijn vader niet terugvinden. Mijn moeder heeft hem overal weggeknipt. Daar is ze goed in: wegknippen. Het is niet alleen haar vak, maar het is ook haar manier om problemen op te lossen: wegknippen, verven of permanenten, want mijn moeder is de enige echte Djuna van Kapsalon Haar Haar. Zo kunnen we jaren blijven doen alsof er niks verandert. Alsof iedereen altijd mooi, jong en happy blijft.
Mylo’s vriendin Marieke wil hem na de dood van Mees een poosje niet meer spreken, van zijn therapeut moet hij natuurlijk steeds praten over wat er is gebeurd en Mylo’s moeder zegt tegen hem dat hij ‘toch beter had moeten weten’, en dat voelt als het ergste oordeel. Het liefst is Mylo bij zijn opa, de vader van zijn vader, en diens hond Batman. Die stelt geen lastige vragen, hij praat überhaupt vrij weinig, en laat Mylo vooruit staren en tv kijken. Opa is Vietnamveteraan en de kogel waardoor Mees stierf, kwam van zijn opa. Waarom zijn opa die ene kogel altijd heeft bewaard is Mylo een raadsel.
De/het patroon
De deeltitels van het boek zijn een mooie taalvondst. Het eerste deel van het boek heet ‘De patroon’. Het gaat over het noodlottige ongeluk met de kogel en de nasleep daarvan. Het tweede deel heet ‘Het patroon’. Hierin vertrekt Mylo met zijn opa naar de Verenigde Staten, en gaat op zoek naar zijn vader. Ook komt hij meer te weten over de oorsprong van de kogel die Mees het leven kostte en opa’s tijd in Vietnam.
Mylo filosofeert erover hoe het kwam dat Mees doodging. Was het echt een dom ongeluk, of is het een gebeurtenis die moest plaatsvinden, omdat Mylo’s leven een vaststaand patroon volgt?
Ik voel me ver weg, van huis, van alles, verdwaald en eenzaam. Het is alsof ik door opa’s verhaal in het nauw gedreven wordt. Alsof ik al voor mijn geboorte een doodlopende straat in ben gestuurd, een zich herhalend patroon.
Grote vragen
Patroon van Marco Kunst (Vlissingen, 1966) is een indringende en ontroerende young adult roman die grote vragen stelt. In hoeverre heb je zeggenschap over je eigen leven? Ben je altijd slachtoffer van de omstandigheden? Of is het mogelijk bestaande patronen te doorbreken en je eigen weg te kiezen? Ondanks deze grote vragen en de dood van een kind is Patroon een boek dat niet zwaar aanvoelt. Integendeel. Er zit veel humor in het boek, zoals wanneer Mylo beschrijft dat kleuterserie Dora verandert in ‘epische shit’ als je stoned bent. Of wanneer hij de jongens een fikkie laat stoken, iets waar ze eigenlijk te oud voor zijn.
‘We voelden ons heel wat, maar waren nog zo onschuldig als fopspeentjes. Wat weet je nou als je zestien bent? Als je nooit iets heftigers hebt meegemaakt dan een hamster met een glutenallergie?’
Kunst is een schepper van een zeer divers oeuvre. Eerder schreef hij Het verlangen van de prins, een heerlijk avontuur in de stijl van Paul Biegel, maar hij heeft ook enkele science fictions op zijn naam. Met Patroon laat hij zien dat hij ook het young adult-genre tot in de puntjes beheerst.
