Op 9 mei schreef Eva Meijer in haar column in NRC dat in de politiek de stemmen van kinderen ontbreken: ‘Hun politieke deelname wordt gezien als onnodig, omdat ze vertegenwoordigd kunnen worden door volwassenen of omdat ze toch niets hebben toe te voegen. Ook worden kinderen vaak niet in staat geacht tot politiek handelen, bijvoorbeeld omdat volwassenen denken dat ze onvoldoende inzicht hebben in politieke kwesties’.
In het onderwijs wordt hier en daar wel aandacht besteed aan hoe politiek bedoeld is, maar waarschijnlijk veel minder aan hoe die in de dagelijkse praktijk werkt. Er zal wel uitgelegd worden hoe een regering tot stand komt, maar niet hoe het kan dat coalities zo machtig zijn dat een kabinet toch kan blijven zitten als zijn beleid wordt afgekeurd.
Daarom is het goed dat er een boek is als De wereld van de politiek eenvoudig uitgelegd. Het is een aanknopingspunt voor gesprekken in de klas of in kleiner verband onder elkaar.
Het startpunt ligt op de eerste pagina van het boek al bij de brede opvatting dat politiek saai is of dat je ruzie krijgt zodra je het er over gaat hebben. In reactie daarop leggen de drie auteurs Alex Frith, Rosie Hore en Louie Stowell uit dat politiek niet alleen gaat over het landsbestuur, maar dat het overal is: ook in je sportclub of in je klas moet je samenwerken en om dat te bereiken is overleg en afstemming nodig. Politiek is dus overal, maar het boek gaat toch vooral over het besturen van een land.
Denkstof
De wereld van de politiek beschrijft in zes hoofdstukken uiteenlopende vragen als welke regeringsvormen er in de geschiedenis zijn geweest, welke politieke systemen er golden, hoe verkiezingen werken, welke invloed de bevolking kan uitoefenen op politici, welke ideologieën in de loop van de geschiedenis de doelstellingen van landsbesturen hebben bepaald en welke thema’s van grote invloed zijn.
Om met dat laatste te beginnen: er wordt beknopt uitgelegd wat mensenrechten zijn, wat vrijheid van meningsuiting is, wat corruptie is en waarom arme landen arm blijven. Het zijn geen zaken waarop sluitende antwoorden worden geformuleerd, maar het is nuttig dat ze als denkstof worden opgevoerd. De wereld van de politiek komt daarbij niet veel verder dan korte schetsjes van de vragen zelf, soms op een wel erg simplistische manier. Bij de beschrijving van de tegenstellingen tussen socialisme en kapitalisme bijvoorbeeld houden de auteurs het bij kapitalisten op geloof in industriële ontwikkeling en bij socialisten op onvrede over lange diensten en lage lonen en bazen die zich niets gelegen laten liggen aan de gezondheid van werknemers. Daartegenover staat dan wel weer een aardige beslisboom waarmee je aan de hand van vragen kunt uitzoeken of je een kapitalist bent of een socialist.
Toch schuwt het boek lastige begrippen niet. Zo wordt de driemachtenleer (uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht) uitgelegd, het verschil tussen een totalitaire staat en een representatieve democratie enzovoort.
Nederland
De wereld van de politiek is een Engels boek dat in het Nederlands is vertaald. Dat is te merken. De vertaling heeft de Angelsaksische blik grotendeels gehandhaafd. Heel af en toe is de inhoud ‘vernederlandst’. Zo wordt op twee pagina’s, die voor deze uitgave lijken te zijn toegevoegd, het Nederlandse en Belgische parlementaire stelsel kort beschreven en worden bij het stemrecht de Nederlandse en Belgische leeftijdseisen genoemd. Maar er blijven heel wat andere aspecten, die in ons land een rol spelen, onbenoemd. Het boek legt dan ook niet uit wat het betekent dat Nederland een gedecentraliseerde eenheidsstaat is met als bestuurslagen rijk, provincies en gemeenten en hoe het kan dat daarbinnen toch provincies in aanvaring kunnen komen met het rijk over het stikstofbeleid of gemeenten met het rijk over asielopvang. Natuurlijk is dat de schrijvers niet te verwijten. Zij wilden een inkijkje geven in de politiek wereldwijd en in historisch verband. Er zit voldoende stof in voor gesprekken over dat onderwerp. Maar het boek doet toch ook verlangen naar een meer Nederlandse benadering die de kinderen waar Eva Meijer het over had meer inzicht zou geven in hoe ze in de Nederlandse politiek hun stem kunnen laten horen.
