Dromen en wensen
Het levende hoofd gaat over een gekko die wensen in vervulling kan laten gaan, over een oma, Alsinha, en haar liefde voor haar kleinkind en vooral ook over een levend hoofd. Hoe dat kan, weten we niet en daar komen we ook niet achter, maar dat het bestaat is zeker: een levend hoofd dat in bed en op een kussen ligt, de dekens opgetrokken tot zijn kin. Het is helemaal kaal, dat hoofd, en het slaapt en droomt, en als het wakker wordt huilt het.
‘“Waarom lig je zo te snotteren?” vroeg de gekko. De neusvleugels van het hoofd trilden en er stroomden nu twee tranen over zijn wangen. “Ik droomde. Ik droomde van een man,” zei het. “Ik droomde van een man op een paard. Met lang zwart haar. En witte veren erin.”
“Leuke droom,” zei de gekko, “maar waarom moet je daarom huilen?” Even was hij stil, toen zei hij: “Je bent zelf wel, eh, nou ja, jij bent zelf wel een beetje…”
“Kaal,” zei het hoofd. “Ja, ik ben kaal. Ik heb helemaal niets.”’
Natuurlijk heeft de gekko met het hoofd te doen. Hij vindt het zelfs zo zielig dat hij hem één van zijn wensen schenkt. Nu heeft het hoofd lang glanzend zwart haar, met drie witte veren erin, want oeps, dat was een tweede wens. De gekko neemt zich voor om het daarbij te houden, maar dat is moeilijk. Dus krijgt het hoofd benen en daarna armen, die er beiden zomaar uit groeien, zonder romp, alsof het hoofd een koppotige is. Witteveer, noemt de gekko het hoofd voortaan en Witteveer noemt hem Gekko, over andere namen kunnen ze het niet eens worden. Nu Witteveer zijn bed uit kan, heeft hij geen zin meer om in de kamer te blijven waar hij altijd heeft gelegen. Hij wrikt het raam open en duikelt zomaar naar buiten. Voor Gekko goed en wel weet wat er gebeurt, is hij met Witteveer op avontuur. Een gevaarlijk avontuur ook nog, want de mensen die ze tegenkomen zijn niet gewend aan een levende koppotige.
Details maken het verhaal
Het boek valt op door de gedetailleerde beschrijvingen. Slim, want zo zorgt Pelgrom ervoor dat lezers meegaan in het toch wel vreemde verhaal van een levend hoofd. Woord voor woord zorgt ze dat je alles zo levendig voor je ziet dat je het wel moet geloven. Het enige moment dat een beetje vreemd aandoet is wanneer Witteveer niet weet wat een basisschool is, terwijl eerder is verteld dat hij jarenlang boeken heeft liggen lezen (zo ongeveer het enige wat hij kon doen). Misschien ligt het aan de uitleg van Gekko dat Witteveer het niet snapt. Gekko zegt namelijk dat het een gebouw is waar kinderen zodra ze vier of vijf jaar oud zijn gedurende de dag worden opgesloten en leren lezen en schrijven onder dwang. Klopt dat nu wel of niet?
Wat ook opvalt is de omgang tussen Witteveer en Gekko. De laatste heeft wensen die hij in vervulling kan laten gaan, de eerste alleen een hoofd. Toch is onduidelijk bij wie de macht ligt. Gekko weet niet hoeveel wensen hij heeft en ook niet hoeveel hij er uit wil delen, maar Witteveer heeft het geduld niet om netjes af te wachten. Hij wil lang zwart haar, witte veren, benen en armen. Het knappe van Pelgroms verhaal is dat ze, door afwisselend vanuit Witteveer en Gekko te schrijven, ervoor zorgt dat beide zowel egocentrisch als ook beklagenswaardig overkomen. De beweegredenen van beiden worden zo inzichtelijk gemaakt.
Scheve lijnen, stemmige kleuren
Voor Het levende hoofd had Sylvia Weve geen passender illustraties kunnen maken. Met scheve lijnen en vaak, maar niet altijd, gedempte kleuren schept ze een sprookjesachtige wereld die aansluit bij de stemming van het boek. Serieus, met opgewekte elementen, een wereld waarin Witteveer, Gekko en Alsinha kunnen bestaan. Fijn is het ook dat de illustraties telkens een volledige bladzijde, of zelfs twee, drie of vier beslaan. Alsof het een verhaal is in een galerij vol schilderijen.
Wat gebeurt er met Witteveer?
Waar het begin van het boek van het papier spat, ieder woord en ieder beeld perfect gekozen, doen de laatste zoveel bladzijden soms wat rommelig aan. Witteveer, Gekko en Alsinha vluchten van de ene situatie in de andere. Het zijn situaties waarvan onduidelijk is waar ze toe moeten leiden, maar misschien is dat juist waar het om gaat. Misschien laten ze zien dat er voor Witteveer geen plek is tussen de mensen, zodat de laatste wens van Gekko beter te begrijpen is.
