Ik kijk vol liefde van het veel gekoesterde boekje De schrijfster naar mijn kleinzoon en vertel hem dat Dick Bruna’s boeken in andere talen vertaald zijn. Dat zoiets voor ons heel leuk is, want ik kan mijn kleinzoon de nijntje verhalen in het Nederlands voorlezen en zijn ouders kunnen hem in het Engels miffy voorlezen. Die meertaligheid is mooi en heel handig aan de nijntje-boekjes. Jonge kinderen hebben een talenknobbel en schijnen makkelijk nieuwe talen te leren.
Eenvoud en simpele lijnen
Bruna was één van de mensen die door zijn kunst mij liet zien hoe in het leven eenvoud belangrijk en krachtig is, zoals ook de lessen van sommige eeuwenoude filosofen de eenvoud benadrukken. Dick Bruna verklaarde in interviews dat de simpele lijnen die hij tekende aan een heel proces onderhevig waren geweest en uiteindelijk tot de beroemde ‘bibberlijn’ leidden. Hij liet mij in zijn boeken zien hoe lezen toegankelijk en vreugdevol wordt gemaakt door de ongekunstelde artisticiteit van de schrijver. Een eenvoud die niet gemakkelijk te schrijven of te tekenen is, noch van luiheid getuigt, of zonder techniek gepaard gaat. Integendeel zelfs, denk ik dan.
Cultureel erfgoed
‘En als ik dan van al dat schrijven ben afgemat,’ lees ik voor aan mijn kleinzoon, ‘afgemat betekent moe, lieverd, maar volgens mij wordt afgemat niet vaak meer in de Nederlandse taal gebruikt, net zoals het woord venster. Maar dat geeft niet, het is deel van een belangrijk cultureel erfgoed. De taal laat meer zien dan alleen wat er staat. De taal laat ook cultuur, sociale structuren, en tijdsperiodes zien. Er zijn zoveel meer lagen in lezen dan enkel het verhaal.’ Mijn kleinzoon luistert vredig op mijn schoot.
Lezen als instrument tot beter begrijpen
‘Toen Dick Bruna over nijntje schreef,’ ga ik verder, ‘werkte meneer pluis buitenshuis en was mevrouw pluis binnen aan het schoonmaken. De tijden zijn veranderd. Mevrouw pluis werkt nu ook buitenshuis en meneer pluis poetst de badkamer, alhoewel poetsende meneren nog veel te weinig voorkomen, net zoals meneren in de verzorgende sector, de verpleging, de kinderdagverblijven en de schoonheidssalons.
Maar lezen is een instrument tot het beter begrijpen van onszelf, van elkaar, van de wereld, de historie, denk ik. Lezen geeft diepte naar de connecties in het leven, en zo hebben ook de lijnen van Bruna een speciale kracht, maar nu gaat je oma wel erg diep en misschien moeten we het daarover later meer hebben.’ Mijn kleinzoon opent zijn linkeroog, kijkt me aan alsof hij het begrepen heeft, ik nu wel genoeg betoogd heb en ik sluit het boekje met de laatste zin ‘… ga ik lekker zitten lezen, o, wat heerlijk lijkt me dat.’
