Roya, de hoofdpersoon in Misjka van Edward van de Vendel en Anoush Elman en met illustraties van Annet Schaap, is 9 jaar en heeft sinds kort een huis waarin zij met haar familie mag blijven wonen. Hiervoor woonde ze vijf jaar in azc’s. Ze vindt dat er bij een huis een huisdier hoort. Het moet iets kleins zijn om te aaien en het moet wit zijn. Roya wil een konijn.
Met haar drie oudere broers Bashir, Hamayun en Navid, die respectievelijk liever een slang, een egel of een komodovaraan hadden willen hebben, zoekt Roya een snoezig dwergkonijntje uit in de dierenwinkel en noemt het Misjka. Roya vindt dat Misjka haar moet leren kennen, dus vertelt het meisje haar konijn over hun huis in Kabul, Afghanistan, waar ze een tuin met rozen en duiven hadden. Roya en haar familie moesten vluchten toen Roya drie jaar was. Haar vader gaf meisjes les en had ‘vrije gedachten’. Daarom was het voor de familie niet meer veilig om er te wonen. Roya vertelt Misjka over de periode in de azc’s en de vele verzoeken om een verblijfsvergunning. ‘Het is te veel om te vertellen, maar weet je, Misjka: dat is allemaal voorbij.’
Plassen op schoot
Het gezin sluit Misjka in het hart. Vader timmert een nachthok in de schuur voor de kleine pluizenbol, Hamayun ontdekt hoe het konijn het liefst geaaid wil worden en als moeder op de bank ligt – dat doet ze als ze last heeft van hoofdpijn of herinneringen – ligt Misjka bij haar op schoot en voelt zich zo op zijn gemak dat hij mama onderplast. Het hele gezin raakt verknocht aan het diertje en iedereen heeft zijn eigen manier om met Misjka te communiceren.
‘Papa en mama zeiden allebei alleen maar: “Oewie oewie,” en ze gingen naast Misjka liggen, gewoon naast de bank, op het tapijt in de kamer, om Misjka’s lievelingsaaien te oefenen. Want Misjka wilde liever niet opgetild worden.
Hij vond het fijn als hij vrij rond mocht hippen en als wij dan bij hem kwamen liggen. En dus lagen we opeens heel vaak op de grond, als platte bedienden in stervorm om koning Misjka heen. Maar ook als de rest tv-keek of over moeilijke dingen zat te praten, vond je altijd wel iemand languit op de vloer.
Meestal Hamayun.
Bijna altijd ikzelf.’
Dingen die je aan niemand anders kunt vertellen
Roya gaat ondertussen al naar haar vijfde school, maar dat vindt ze niet erg want ze is goed geworden in ergens weggaan en ergens anders weer beginnen. Huilen doet ze nooit, zelfs niet als haar broers Bashir en Navid Misjka met zeep aan het wassen zijn en Roya vreselijk boos op ze wordt.
Middelste broer Hamayun en Roya houden zich het meest bezig met het konijn. Hamayun zegt tegen Roya dat je alles aan Misjka kwijt kunt, vooral dingen die je aan niemand anders kunt vertellen. Roya wil het dier wel vertellen over de vlucht uit Afghanistan, maar doordat ze zo jong was, weet ze daar bijna niks meer van. Hamayun, die al op de middelbare school zit, helpt haar het verhaal te reconstrueren. Als kort daarna Misjka verdwijnt, komt het hele gezin in actie om hun geliefde huisdier terug te krijgen.
Een konijn om in je hart te sluiten
Misjka is een ontroerend verhaal over het ontvluchten van je thuisland, het vinden van een nieuw thuis en de troost die een dier kan bieden. Het wordt verteld op een niveau waardoor ook jonge kinderen kunnen ervaren wat het betekent om te moeten vluchten en hoe dat in zijn werk gaat.
‘We konden niet in Afghanistan blijven, want dan zouden ze papa in de gevangenis gooien, en Bashir misschien ook, en daarna Hamayun en Navid, als ze wat ouder waren. En toen gingen we op weg naar een ander land. Met het vliegtuig, met de trein, met een busje, maar vooral: lopend. Want het moest in het geheim.
Zomaar naar een ander land vertrekken is verboden, wist je dat?
We werden dus gesmokkeld. Door mensensmokkelaars. Daarom heette onze reis ook geen reis, maar vlucht. We waren vluchtelingen.’
Net als Roya en haar familie sluit je konijn Misjka al snel in je hart. Iedereen die een huisdier heeft waar hij veel van houdt, zal zich kunnen herkennen in het boek. Eerder maakten Edward van de Vendel en Anoush Elman al De gelukvinder, over Anoush’ vlucht uit Afghanistan. De twee bleven contact houden. Toen er bij Anoush een dwergkonijntje kwam wonen, vond Edward dat daar ook een verhaal in zat. Zo ontstond het verhaal over Misjka.
Annet Schaap maakte de hartverwarmende illustraties voor het boek. Alle familieleden zijn met Misjka terug te vinden in het boek. Schaap zet ze neer in huiselijk groen, beige en rood. Roya ligt languit op het tapijt met haar konijn, broertje Navid houdt Misjka hoog in de lucht. Hamayun houdt het beestje liefdevol tegen zich aangedrukt en vader heeft zijn ogen gesloten terwijl Misjka in zijn opengevouwen handen zit. Uit alles spreekt een grote liefde voor dit kleine beestje, dat de hele familie troost weet te brengen.
